Kennisbibliotheek

Als scheidingsbegeleider dient u zorg te dragen voor een zorgvuldige bedrijfsvoering met een goede structuur. Om dit te bewerkstelligen kunt u gebruik maken van ons 'Stroomschema van het scheidingsproces (scheidingsprofessional)'. In dit stroomschema staat het scheidingsproces en alle stappen die genomen moeten worden in detail beschreven. Voor uw cliënt en u zelf is het daarnaast van belang dat de afspraken ten aanzien van uw dienstverlening goed vast zijn gelegd. In deze sectie vindt u onder andere een sjabloon voor een dienstverleningsovereenkomst en algemene voorwaarden. Daarnaast vindt u een concept factuur, een urenspecificatie en documenten die hiermee samenhangen. Ook voorziet deze sectie in andere documenten zoals een concept agenda voor de gesprekken die u gaat voeren.

Als scheidingsbegeleider dient u bij aanvang van het scheidingsproces uw zaken goed op orde te hebben. U dient uw eerste afspraak met de scheidingsconsument te bevestigen. Ook is het van belang dat u in het begin achtergrondinformatie (basisinventarisatieformulier) over de nieuwe cliënt(en) ontvangt. Het ingevuld terugontvangen van dit formulier is een eerste signaal of uw cliënt(en) van uw dienstverlening gebruik willen maken. In het eerste gesprek is het van belang dat u het vertrouwen wint en de opdracht voor scheidingsbegeleiding verwerft. Hiervoor vind u in deze sectie verschillende hulpmiddelen. Ook kunnen de documenten in de sectie “Sociaal-emotionele aspecten” behulpzaam zijn voor het voeren van het eerste gesprek en het winnen van vertrouwen.

Naast de procedurele, juridische, financiële en fiscale aspecten krijgt u bij het begeleiden van scheidingen te maken met cliënten die veelal in een zeer emotionele periode van hun leven zitten. U voert de regie over het proces waarbij deze emotionele aspecten van belang zijn voor het al dan niet succesvol verlopen daarvan. U dient zich tijdens de begeleiding op een professionele manier op te stellen. Daarnaast dient u de juiste vragen te stellen en goed te luisteren. Soms is het nodig om interventies toe te passen ten einde het proces in de juiste richting te sturen. U krijgt te maken met partners die in een emotioneel verwerkingsproces zitten. U dient bedacht te zijn op (onverwachtse) escalatie van de onderlinge verhoudingen. Om u handvaten te geven bij de gesprekken vindt u in deze sectie diverse documenten die u kunnen helpen bij uw gesprekken. Naast het gebruiken van de documenten en goede voorbereiding van uw gesprekken, kunt u via het samenwerkingsverband van de ScheidingsDeskundige ook over dit thema ruggespraak houden met beroepsgenoten (intervisie).

In deze sectie vindt u modelbrieven die u kunt gebruiken in uw echtscheidingspraktijk. De teksten kunnen gebruikt worden voor e-mailverkeer en voor brieven. Deze modelbrieven zijn met de grootst mogelijke zorgvuldigheid opgesteld door de ScheidingsDeskundige B.V. De modelteksten dienen als basis. U heeft als scheidingsbegeleider zelf de verantwoordelijkheid om deze teksten te beoordelen en aan te laten sluiten bij de feitelijke werksituatie en/of omstandigheden die de ScheidingsDeskundige B.V. niet kan beoordelen. In deze standaardbrieven gebruiken wij de u-vorm. Als dit beter bij u of de situatie aansluit, kunt u er voor kiezen de brieven wat minder formeel te maken. Wij hebben verschillende varianten van teksten opgesteld die veelvuldig voorkomen. De brieven zijn afgestemd op het proces zoals wij dat met onze scheidingscliënten doorlopen. U zult verschillende gesprekken gaan voeren met uw cliënten. Daarbij is het van belang dat u na ieder gesprek een samenvattend gespreksverslag maakt. Dit gespreksverslag kunt u ter verificatie naar uw cliënten toesturen. Hierdoor werkt u aan een solide basis voor de verdere uitwerkingsvoorstellen, waarbij u uitgaat van hetgeen de partijen al met elkaar overeen zijn gekomen. Daarnaast is dit ook van belang voor uw dossiervorming. Indien er tijdens het verdere verloop van het proces discussies ontstaan over hetgeen eerder is afgesproken, kunt u terugvallen op deze gespreksverslagen. Deze manier van werken draagt bij aan de professionaliteit van uw activiteiten. Het is van belang dat u alle correspondentie naar beide partners stuurt. Dat komt professioneel over en kan misverstanden voorkomen. Hierdoor verloopt de communicatie voor beide partijen ook transparant.

Als er minderjarige kinderen betrokken zijn bij een scheiding dient er een ouderschapsplan opgesteld te worden. Meestal komt het ouderschapsplan aan het begin van het scheidingsproces aan de orde. Om de scheidende ouders handvaten te geven voor het opstellen van het ouderschapsplan kunt u ze het “Werkblad Ouderschapsplan” overhandigen. Dit kunnen ze samen invullen. Als het de ouders niet lukt dit document in te vullen of er zijn deelonderwerpen die de ouders verdeeld houden, kunt u hen hierbij assisteren. In veel gevallen zijn ouders prima in staat dit document samen in te vullen en aan u terug te sturen. Op basis van het werkblad kunt u het ouderschapsplan opstellen. Op het moment dat u het ouderschapsplan heeft opgesteld, kunt u dit in conceptvorm aan cliënten toezenden met het verzoek dit voor een volgend gesprek gelezen te hebben. In dat volgende gesprek kunnen ouders aangeven of het ouderschapsplan aan hun wensen voldoet of dat er nog onderdelen aangepast dienen te worden. Indien er kinderen van 12 jaar of ouder zijn, worden zij opgeroepen door de rechtbank en mogen zij hun mening geven over het ouderschapsplan. Indien het betreffende kind niet naar de rechtbank wil, is het mogelijk voor het kind om een zogenaamde “kindverklaring” in te vullen en te ondertekenen. Naast de procedurele zaken is het van belang rekening te houden met het feit dat een scheiding voor kinderen schadelijk kan zijn. U dient als scheidingsbegeleider op de hoogte te zijn van aandachtspunten ten aanzien van kinderen en echtscheiding. In de sectie “Sociaal-emotionele aspecten” geven wij u naast de eerder genoemde procedurele handvaten ook extra informatie over kinderen en scheiding. Deze informatie kunt u zelf gebruiken. Bepaalde informatie kunt u gebruiken om uw cliënten te informeren.

Om partijen op een goede manier te kunnen helpen met de afwikkeling van de vermogensverdeling, dient u op de hoogte te zijn van de verschillende vermogensrechtelijke aspecten. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen situaties waarbij er sprake is van een wettelijke gemeenschap van goederen, huwelijkse voorwaarden of eenvoudige gemeenschappen (zogenaamde boek 3 gemeenschappen). Naast de vermogensrechtelijke aspecten kunnen huwelijkse voorwaarden bepalen dat bepaalde vermogens- en inkomensbestanddelen verrekend moeten worden. Ook kan er sprake zijn van vergoedingsrechten en vergoedingsverplichtingen tussen partners. In deze sectie vindt u documenten die u kunt gebruiken voor de inventarisatie en uitwerking van de vermogensverdeling en verrekening. In het hoofdstuk 'Verdeling en verrekening van het vermogen' in onze syllabus RFEA Particulier (sectie Startdocumenten) vindt u een duidelijk overzicht waarin de verschillende stappen van de vermogensverdeling en verrekening staan beschreven. Dit stappenplan kunt u gebruiken bij de vermogensverdeling in uw beroepspraktijk. In de meeste gevallen zal het gaan om wettelijke gemeenschappen of zogenaamde boek 3 gemeenschappen waarbij partijen beiden voor de helft eigenaar van de vermogensbestanddelen zijn.

Eén van de grootste vermogensbestanddelen die bij een (echt)scheiding moet worden verdeeld of verrekend is de eigen woning. De eigen woning kent veel complexe (fiscale) aspecten. Tevens is de regelgeving hieromtrent aan grote en vele veranderingen onderhevig. Deze sectie dient ter kennisverbreding over dit onderwerp en helpt u op de hoogte te blijven van de actualiteiten omtrent de eigen woning. U vindt in deze sectie o.a. het compendium nieuwe eigenwoningregeling van Mr. R. Stam, model e-mails die samenhangen met de eigen woning en en artikelen uit vakbladen. In het hoofdstuk 'Eigenwoning & (echt)scheiding' in onze syllabus RFEA Particulier (sectie Startdocumenten) vindt u uitgebreide informatie over de eigenwoningregeling.

Onderhoudsvoorzieningen en de vaststelling hiervan spelen een belangrijke rol bij een (echt)scheiding. In deze sectie vindt u verschillende documenten die u hierbij kan helpen, o.a.: - het Rapport kosten van kinderen ten behoeve van vaststelling van kinderalimentatie; - het Rapport Alimentatienormen (Tremarapport) met alle bijlagen; - een educatiefilm waarin de kinderalimentatierichtlijnen vanaf 1 april 2013 worden toegelicht; - een toelichting over het afkopen van partneralimentatie. In het hoofdstuk 'Onderhoudsverplichtingen & Alimentatie' van onze syllabus RFEA Particulier (sectie Startdocumenten) vindt u uitgebreide informatie over de berekening van onderhoudsverplichtingen. Als u zelf alimentatieberekeningen gaat opstellen is het zeer waarschijnlijk dat u gebruik zult gaan maken van speciale software. De ScheidingsDeskundige heeft over de licentie van dit product een prijsafspraak met Split-Online. Spilt-Online geeft aangesloten leden een korting afhankelijk van het aantal gebruikers. De hoogte van deze korting kan oplopen tot 25% en komt rechtstreeks ten gunste van de licentiehouder: Voor meer informatie over de software van Split-Online kunt u kijken op www.split-online.nl.

Partijen gaan door de scheiding van één financiële huishouding naar twee individuele financiële situaties. Gezien de vele verschillende inkomensbestanddelen zoals partneralimentatie, kinderalimentatie, heffingskortingen, toeslagen, et cetera, heeft u cliënt mogelijk onvoldoende inzicht in de inkomenssituatie na de scheiding. Dit kan tot (grote) onzekerheid leiden, waardoor er weerstand ontstaat om tot een definitieve vaststellingsovereenkomst / echtscheidingsconvenant te komen. Hierdoor kan vertraging en/of mogelijke escalatie van het proces ontstaan. Daarom is het voor de scheidingsconsument van belang inzicht te krijgen in de financiële situatie zoals deze er na de scheiding uit komt te zien. Onderdeel hiervan is dat ook de onderlinge samenhang van de te betalen en te ontvangen alimentatie inzichtelijk wordt. Als scheidingsbegeleider dient u hier aandacht aan te geven. In deze sectie vindt u documenten die u en uw cliënt(en) kunnen helpen bij het in kaart brengen van de nieuwe financiële situatie.

Een belangrijk onderdeel van het scheidingsproces is de pensioenverdeling. De cliënten zullen een keuze moeten maken uit de verschillende verdelingsmogelijkheden, waaronder: - De wettelijke verdeling; - Een variant op de wettelijke verdeling (andere verdeling dan 50% - 50%); - Conversie van de pensioenrechten; - Verrekening met andere vermogensbestanddelen. De pensioenverdeling kan een belangrijke basis zijn voor de toekomstige financiële situatie. In de praktijk blijkt dat er vaak onvoldoende aandacht aan dit onderdeel wordt gegeven. Dit blijkt uit verschillende rapporten over de Wet VPS die u in deze sectie aantreft. Door extra aandacht te besteden aan dit onderdeel kunt u zich als scheidingsbegeleider extra onderscheiden ten opzichte van andere begeleiders die veelal (gemakshalve) uitgaan van de wettelijke regeling. Vooruitlopend op het gesprek kunt u cliënten informatie toesturen over de verschillende verdelingsmogelijkheden, bijvoorbeeld de 'Factsheet pensioenverdeling (voor de consument)'. U kunt er ook voor kiezen om de mogelijkheden eerst mondeling toe te lichten en vervolgens dit document als bijlage bij het gespreksverslag te voegen. Hierdoor biedt u uw cliënten de mogelijkheid om dit onderwerp rustig na te lezen. In deze sectie vind u verschillende documenten die betrekking hebben op de pensioenverdeling. In het hoofdstuk 'Pensioen & Levensverzekering' van onze syllabus RFEA Particulier (sectie Startdocumenten) wordt uitgebreid ingegaan op de verschillende aandachtspunten bij de pensioenverdeling c.q. verrekening, waaronder fiscale aspecten.

Als ex-partners gezamenlijk voor hun kinderen zorgen heeft het overlijden van één van beide ex-partners grote gevolgen voor de invulling van de opvoeding. De achterblijvende ouder zal zwaarder belast worden met opvoedtaken. Het overlijden van een ex-partner, indien deze alimentatieplichtig is, zal de inkomenssituatie van de alimentatiegerechtigde beïnvloeden. Enerzijds zal eventuele kinder- of partneralimentatie door het overlijden komen te vervallen. Anderzijds zal eventueel bijzonder partnerpensioen ingaan. In sommige gevallen is er recht op een Anw-uitkering. Naast deze aspecten ten aanzien van het inkomen speelt ook de vererving van vermogen bij overlijden een belangrijke rol. Als zich een dergelijke situatie voordoet zal, net als in de periode voor de scheiding, gekeken moeten worden naar eventuele huwelijkse voorwaarden, de samenlevingsovereenkomst, het wettelijke erfrecht en eventuele testamenten. Soms komt het effect van hetgeen geregeld is niet meer overeen met de wensen van de scheidende partners. Scheidende partijen kunnen indien zij dat wenselijk vinden (eenzijdig) wijzigingen aanbrengen in hun testament. Bij huwelijkse voorwaarden met een finaal verrekenbeding bij overlijden kunnen partners alleen in onderling overleg aanpassingen doorvoeren. Omdat een scheidingsproces soms veel tijd in beslag neemt is het wenselijk om in een vroeg stadium dit onderwerp bij uw cliënten onder de aandacht te brengen. In deze sectie vindt u informatie en documentatie die u kan helpen bij dit onderdeel.

In deze sectie vindt u verschillende documenten die u kunt gebruiken voor de afronding van het scheidingsproces.

Allereerst vindt u sjablonen van verschillende convenanten waarin de gevolgen van de (echt)scheiding worden vastgelegd. In deze convenanten inclusief bijlagen worden alle gemaakte afspraken in één document samengebracht. Aan de cliënten moet worden uitgelegd dat alle documenten een geheel vormen en het eindresultaat is van de verschillende afspraken. Het is van belang duidelijk aan te geven dat alle eerdere documenten die gedurende het proces zijn opgesteld met de vaststelling van het echtscheidingsconvenant zijn vervallen. Hiermee wordt voorkomen dat één van de partijen terug komt op een deeldocument, dat later is gewijzigd.

In de praktijk zult u verschillende relatievormen tegenkomen. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen de volgende relatievormen: - Gehuwden met een wettelijke gemeenschap van goederen; - Gehuwden met huwelijkse voorwaarden; - Geregistreerde partners met een wettelijke gemeenschap van goederen; - Geregistreerde partners met partnerschapsvoorwaarden; - Samenwoners met of zonder samenlevingscontract; Voor al deze varianten staan speciale sjablonen ter beschikking. Deze treft u aan in deze sectie.

Naast de sjablonen vindt u een aantal artikelen in deze sectie die ingaan op de aandachtspunten van (onderdelen van) convenanten. Deze artikelen zijn afkomstig uit vakbladen.

Na het ondertekenen van het convenant zal een advocaat een verzoekschrift opstellen en samen met het echtscheidingsconvenant indienen bij de rechtbank. In sectie M vindt u tevens ten aanzien van deze procedurele afwikkeling een aantal documenten.

U kunt samen met uw cliënten een keuze maken voor een daartoe geëigende advocaat. Voor bij de Scheidingsdeskundige aangesloten scheidingsbegeleiders hebben wij een speciale samenwerking met Stellingwerf Van Beek & Drosten Advocaten te Enschede. Indien u gebruik wilt maken van hun diensten raadpleeg dan het document “Procedure indienen echtscheidingsverzoek”.

Leden van de Scheidingsdeskundige kunnen bij de formele procedure richting de rechtbank gebruik maken van een gespecialiseerde familierechtadvocaat. Deze begeleiding gaat verder dan het indienen van het echtscheidingsverzoek bij de rechtbank. Op de scheidingsprofessional en advocaat rust immers een zware zorgplicht om cliënten zorgvuldig te begeleiden. In deze sectie vindt u alle documenten die betrekking hebben op deze procedure.

In deze sectie vindt u belangrijke besluiten, wetsvoorstellen en overige relevante documentatie terug. Hierbij kunt u denken aan verordeningen, beleidsnotities, et cetera. Deze documentatie kunt u gebruiken als naslagwerk.

Als scheidingsprofessional is het van belang naast het in huis hebben van inhoudelijke kennis, ook uw dienstverlening aan de man te brengen. In deze sectie treft u bouwstenen die u kunt gebruiken in uw reclame-uitingen. Ook treft u een aantal voorbeelden van collega-scheidingsbegeleiders.

Als scheidingsbegeleider is het van belang om regelmatig over de actualiteit bijgepraat te worden. Dat is mogelijk door de ledenbijeenkomsten bij te wonen. Deze worden verzorgd door verschillende gastsprekers met diverse achtergronden en actuele thema's. In deze sectie treft u de naslagwerken en presentaties van (gast)sprekers die in het verleden een ledenbijeenkomst hebben verzorgd.

Als scheidingsbegeleider is het van belang om op de hoogte te blijven van recente ontwikkelingen. U wordt als lid maandelijks door onze nieuwsbrief op de hoogte gehouden. Bent u echter geïnteresseerd in de nieuwsbrieven die wij eerder hebben opgesteld, dan kunt u deze hier downloaden en inzien.

De belastingaangifte in het jaar van de scheiding is vaak een complexe aangelegenheid. Volgens de belastingdienst worden ruim 40% van alle aangiftes inkomstenbelasting in het jaar van scheiding onjuist ingevuld. Vooral de fiscale behandeling van de eigen woning is een veelvoorkomend struikelblok. Dit betekent dat veel gescheiden belastingplichtigen een correctie kunnen krijgen op de ingediende aangifte. Deze correctie leidt in veel gevallen tot financiële schade. Om die reden is het voor stellen die gescheiden zijn van groot belang dat ze zorgvuldig begeleid worden bij het invullen van de belastingaangifte in het jaar van de scheiding. Hierdoor kan eventuele financiële schade worden voorkomen. Ter ondersteuning van een zorgvuldige procedure inclusief vastlegging rondom de belastingaangifte in het jaar van scheiding, heeft De Scheidingsdeskundige de ‘Toolkit belastingaangifte in het jaar van scheiding’ ontwikkeld. Deze toolkit helpt om enerzijds het proces zorgvuldig te doorlopen:

• welke gegevens zijn nodig?
• op welk moment dienen de gegevens te worden opgevraagd?
• hoe kan een machtigingscode bij de belastingdienst worden aangevraagd?
• dient er uitstel te worden aangevraagd?

Anderzijds biedt de toolkit alle documenten om tot een zorgvuldige vastlegging van de (ingediende) aangifte komen. Zo zijn er diverse standaard e-mails opgenomen die op verschillende momenten in het proces dienen te worden gestuurd. Download hier de Toolkit "Belastingaangifte in het jaar van scheiding"

Op enthousiaste en inspirerende wijze wordt u in hoog tempo bijgepraat over de meest praktijkrelevante aspecten van diverse belangrijke thema's van het scheidingsproces.

• Wat zijn de aandachtspunten?
• Wat zijn veelgemaakte fouten?
• Hoe moet ik afspraken voor mijn cliënten vormgeven?
• Hoe moet ik deze afspraken vastleggen?
• En meer…..

Als onderdeel van het webinar downloadt u tevens diverse modeldocumenten, vakartikelen, jurisprudentie en/of naslagwerken die aan het thema gerelateerd zijn. Onderstaand treft u webinars over de volgende thema's van het scheidingsproces: